Wednesday, 17 December 2025

Beth i’w Wneud Pan Fyddwch yn Cymryd Rhandir? 

Wedi cael yr allweddi i’ch rhandir newydd… beth nesaf?

Mae’r fideo hwn yn eich tywys gam wrth gam drwy’r pethau cyntaf i’w gwneud ar eich rhandir — o glirio a chynllunio, i baratoi’r tir ar gyfer y gwanwyn.

Mae’n gyflwyniad ymarferol a chalonogol i greu rhandir hardd a chynhyrchiol, p’un a ydych yn ddechreuwr neu’n dychwelyd at dyfu bwyd ar ôl seibiant.


What to Do When You Take on an Allotment 

You’ve been given the keys to your new allotment… what now?

This video takes you step by step through the first things to do on your plot — from clearing and planning, to preparing the ground ready for spring.

It’s a practical and encouraging guide to creating a beautiful, productive allotment, whether you’re completely new to growing or returning after a break.

Allotment Starter Tips | Awgrymiadau i Ddechrau Rhandir

TIP 1
Cymraeg: Gwnewch gynllun o’ch rhandir, cliriwch y chwyn a gorchuddiwch y gwelyau. Yna crëwch domen gompost ar gyfer yr holl doriadau a dail planhigion.
English: Make a plan of your allotment, clear the weeds and cover the beds. Then create a compost heap to put all those cuttings and plant foliage.


TIP 2
Cymraeg: Gwnewch restr o bopeth sydd ar y plot, gan gynnwys adeiladau, strwythurau, coed, planhigion ac unrhyw ddeunyddiau rydych wedi’u hetifeddu.
English: Make a list of everything on that plot, from buildings and structures to trees, plants and any materials you’ve inherited.


TIP 3
Cymraeg: Gwiriwch beth sydd o dan y pridd – a oes gennych broblemau gyda marchwymon neu rhwymlys?
English: Check what’s under the soil — do you have mares tail or bindweed issues?


TIP 4
Cymraeg: Gofynnwch i safle’r rhandiroedd a ydynt yn gwerthu siediau, tai gwydr neu offer i arbed rhywfaint o arian.
English: Ask the allotment site whether they are selling sheds, greenhouses or tools to save some money.


TIP 5
Cymraeg: Tociwch goed ffrwythau, gan gynnwys afalau a pherennau, a llwyni ffrwythau fel cyrens ac ati.
English: Prune fruit trees including apples and pears, and fruit bushes like currants.


TIP 6
Cymraeg: Meddyliwch am y gofod sydd gennych — mae gennych nawr gynfas lân i dyfu ynddo.
English: Think about the space you have; you now have a clean canvas to grow in.


TIP 7
Cymraeg: Gwiriwch gyfeiriad yr haul a faint o’ch plot sydd mewn cysgod llawn yn y gwanwyn a’r haf.
English: Check the sun direction and how much of your allotment plot is in full shade in spring and summer.


TIP 8
Cymraeg: Cynlluniwch eich gwelyau tyfu a phlannwch yn gyntaf yr hyn rydych yn mwynhau ei fwyta.
English: Plan your growing beds and plant what you enjoy eating first.


TIP 9
Cymraeg: Hau hadau! Dewiswch amrywiaeth gyfyngedig o lysiau ar gyfer y flwyddyn gyntaf.
English: Seed sowing! Choose a limited variety of vegetables for the first year.


TIP 10
Cymraeg: Lluniwch gynlluniau o’ch plot a’u hargraffu i gynllunio faint o le sydd gennych.
English: Make blueprints of your allotment plot and print them off to plan how much space you have.


TIP 11
Cymraeg: Gwnewch gynllun ond peidiwch â disgwyl iddo aros yn rhy gaeth — byddwch yn hyblyg gyda’ch tyfu.
English: Make a plan and don’t expect it to stay rigid. Be flexible with your growing.


TIP 12
Cymraeg: Peidiwch â rhoi pwysau arnoch eich hun i orffen popeth cyn y gwanwyn — does dim ras!
English: Don’t put pressure on yourself to finish it all before spring — there’s no race!


TIP 13
Cymraeg: Tynnwch luniau fel y gallwch weld eich cynnydd dros amser.
English: Take photographs so you can see your progress.


TIP 14
Cymraeg: Cloddiwch i lawr i wirio pa fath o bridd sydd gennych ar eich plot.
English: Dig down and check what type of soil you have on your allotment plot.


TIP 15
Cymraeg: Gofynnwch i gymdeithas y rhandiroedd a oes opsiynau eraill o blotiau ar gael i’w dewis.
English: Ask the allotment society if they have other plot options to choose from.


TIP 16
Cymraeg: Gofynnwch am y rheolau y mae angen i chi eu dilyn wrth rentu’r tir.
English: Ask for the rules you need to abide by whilst renting the land.


TIP 17
Cymraeg: Byddwch yn ystyriol o’ch cymdogion ar y plotiau cyfagos, a chofiwch y gall eich strwythurau greu cysgod ar eu gerddi.
English: Be considerate of your plot neighbours and be mindful that your structures could shade their gardens.


TIP 18
Cymraeg: Byddwch yn ymwybodol o’r holl blâu a’r problemau y gallech eu hwynebu ar randir.
English: Be aware of all the pests and problems you may get at an allotment.


TIP 19
Cymraeg: Nodwch beth sydd angen ei rwydi a’i blannu mewn gwelyau lle gellir gosod rhwydi’n hawdd.
English: Be aware of what needs netting and place crops in beds where nets can be easily installed.


TIP 20
Cymraeg: Rhannwch gyda chymdogion y plot a derbyn planhigion ganddynt i helpu i leihau costau.
English: Share with plot neighbours and receive plants to help cut down costs.


TIP 21
Cymraeg: Peidiwch â chymharu eich hun â’ch ffrindiau ar y rhandir — mwynhewch eich taith eich hun!
English: Don’t compare yourself with your plot friends — enjoy your own journey!


TIP 22
Cymraeg: Casglwch ddŵr glaw o’ch tŷ gwydr, polytwnnel neu sied.
English: Collect water from your greenhouse, polytunnel or shed.


TIP 23
Cymraeg: Ymunwch ag ysbryd y gymuned a chymryd rhan!
English: Join in the community spirit!

No comments:

Post a Comment